ยาแก้ปวดมะเร็งกลุ่ม Opioid ใช้แบบไหนมีผลข้างเคียงอะไรบ้าง
ปฏิเสธไม่ได้ว่ายาแก้ปวดมะเร็งกลุ่ม Opioid ถือว่าถูกนำมาใช้กันอย่างแพร่หลาย เนื่องจากมีฤทธิ์ในการบรรเทาอาการปวดระดับรุนแรงปานกลางถึงรุนแรงมากได้ แต่จะใช้ยังไงมีผลข้างเคียงอะไรบ้างไปดู
ยาแก้ปวดมะเร็งกลุ่ม Opioid ใช้ยังไง
สำหรับแนวทางในการใช้ยาแก้ปวดมะเร็งกลุ่ม Opioid มีอยู่ด้วยกันหลายวิธี ได้แก่ รับประทาน เช่น ยาน้ำ ยาแคปซูล ฯลฯ ฉีดเข้าผิวหนัง แปะผิวหนัง แต่จะเลือกใช้แบบไหนขึ้นอยู่กับระดับความเจ็บปวดและการวินิจฉัยของแพทย์ นอกจากนั้นยังนิยมใช้ยากลุ่ม Opioid บรรเทาอการปวดอื่น ๆ ด้วย เช่น อาการปวดจากการผ่าตัด ระงับอาการไอ แก้ท้องเสียและอื่น ๆ ตัวอย่างยา Opioid เช่น เมทาโดล เฟนทานิล โคเดอีน เมทแอมเฟตามีน ทรามาดอล
แต่อย่างไรก็ตามเนื่องด้วยยากลุ่ม Opioid บางชนิดถูกจัดให้เป็นยาเสพติดให้โทษแก่ร่างกาย จึงส่งผลให้การซื้อขายค่อนข้างจำกัดและจำเป็นต้องได้รับการอนุญาตเท่านั้น กรณีคดีฝ่าฝืนอาจมีโทษเสียค่าปรับหรือระวางจำคุก
ข้อควรระวังในการใช้ยาประเภท Opioid สำหรับผู้ป่วย
สำหรับข้อควรระวังในการใช้ยาแก้ปวดมะเร็งกลุ่ม Opioid หลัก ๆ มีอยู่ด้วยกันหลายประการ (เพื่อความปลอดภัยในการใช้งานและยามีประสิทธิภาพสูงสุด) ได้แก่
- ต้องแจ้งให้แพทย์ทราบเกี่ยวกับประวัติสุขภาพหรือประวัติการแพ้ยากลุ่ม Opioid
- ควรขอคำปรึกษาการรับประทานยาอื่น ๆ ร่วมกับยากลุ่ม Opioid เช่น ยานอนหลับ ยาคลายกล้ามเนื้อ ฯลฯ อาจมีผลต่อการเพิ่มความเสี่ยงการหายใจช้าลงและอันตรายต่อร่างกาย
- แจ้งให้แพทย์ทราบเสมอเกี่ยวกับยาวิตามินหรือยาอื่น ๆ ที่กำลังใช้อยู่ เนื่องจากอาจมีความเป็นไปได้ว่าตัวยาดังกล่าวมีปฏิกิริยากับยากลุ่มโอปิออยด์
- ห้ามใช้ยากลุ่มโอบิออยด์หากพบว่ามีปัญหาการกดหายใจภาวะโคม่า ได้รับอุบัติเหตุทางศีรษะ ภาวะความดันในกะโหลกศีรษะสูง หรือเสี่ยงต่อลำไส้อุดตัน
- ยา Opioid บางชนิดอาจมีส่วนผสมของอะเซตามีโนเฟน หากได้รับยามากเกินไปอาจเป็นพิษต่อตับ
ผลข้างเคียงจากการใช้ยา
สำหรับผลข้างเคียงในการใช้ยาแก้ปวดมะเร็ง Opioid แตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล ส่วนอาการหลัก ๆ ที่สามารถพบเห็นได้ เช่น
- ปากแห้ง
- ท้องผูก
- อาเจียน
- คลื่นไส้
- ปัสสาวะลำบาก
- การตอบสนองลดลง
- เสพติดการใช้ยา
- ความดันโลหิตต่ำจากการเปลี่ยนท่าทาง
- ปัสสาวะลำบาก
- ใจสั่น
- หัวใจเต้นช้า
- ปวดศีรษะ บ้านหมุน
- อารมณ์เปลี่ยนแปลง
- ปวดเสียดท้อง
- หายใจลำบากหรือกดการหายใจ
- การตัดสินใจแย่ลง
และสุดท้ายก่อนใช้ยาแก้ปวดมะเร็งไม่ว่าจะเป็นยากลุ่ม Opioid หรือไม่ใช่ Opioid หรือยาประเภทอื่น ๆ ควรได้รับการวินิจฉัยหรือประเมินอาการจากแพทย์เสียก่อนว่าควรได้รับยาประเภทไหน เพราะแต่ละประเภทควรได้รับในปริมาณที่แตกต่างกันไปและขึ้นอยู่กับอาการด้วย